Brzytwa Ockhama

– zasada, zgodnie z którą w wyjaśnianiu zjawisk należy dążyć do prostoty, wybierając takie wyjaśnienia, które opierają się na jak najmniejszej liczbie założeń i pojęć; zasada wiązana z nazwiskiem Williama Ockhama (Williama z Occam; ok. 1285 – 1348).

Sformułowanie zasady, którą dziś znamy jako: zasadę „ekonomii myślenia”, „Nie należy mnożyć bytów ponad potrzebę”, Ockham uczynił istotnym elementem swojej filozofii. Zgodnie z nią wielość traktowana jest jako niekonieczna. Nie należy wprowadzać nowych pojęć, kategorii czy bytów, jeśli nie jest to uzasadnione poprzez rozum, doświadczenie lub Biblię.

W XVII wieku brzytwa Ockhama została oddzielona od swego średniowiecznego kontekstu i jako zasada ekonomii myślenia stała się podstawą nowożytnej metodologii nauki.
Zgodnie z tym ujęciem, nie należy wprowadzać nowych pojęć, terminów, założeń do badań, nauki, dyskusji, jeśli nie ma ku temu uzasadnionych, wiarygodnych podstaw. Najlepsze są najprostsze rozwiązania teoretyczne, które przyjmują minimalną liczbę założeń, wystarczająco opisujących/ wyjaśniających zjawisko. Zbyt wiele szczegółów objaśniających może sprawić, że zjawisko stanie się niezrozumiałe, skomplikowane, utrudni zrozumienie i dalszy rozwój dziedziny, sparaliżuje prace nad danym zjawiskiem, może błędnie doprowadzić do zarzucenia obranego kierunku działań.

Tzn. krótko, zwięźle, rozważnie i na temat.

Zasada ta jest bardzo użyteczna i praktyczna w pracy naukowej, objaśnianiu zjawisk, komunikacji międzyludzkiej, w pracy zespołowej, ale także w nauczaniu i wprowadzaniu nowych treści.
Pomaga zrozumieć „szkielet”, istotę sprawy i może być początkiem zgłębiania danego zagadnienia i pretekstem do podjęcia własnych poszukiwań.
… doskonale sprawdza się w psychologii, psychoterapii … i niezbyt pasjonujących dyskusjach  🙂