Bardzo praktyczne pojęcia z dziedziny logiki: kwantyfikatory (małe lub wielkie) określają, czy „dane twierdzenie jest prawdziwe przy dowolnej wartości zmiennej”.
W tłumaczeniu na język humanistów, którzy posługują się słowem, środkiem komunikacji międzyludzkiej – nie matematycznej – kwantyfikator to takie wyrażenie, które może znaczyć jednocześnie wszystko – i nic, często generalizuje. Np.: „Ludzie nie lubią się uczyć„;
„Internauci zawsze piszą głupie komentarze…”
„Polacy są pracowici..”; „specjaliści mówią…”;
„Wszyscy widzieli…”
Słowa takie jak: „wszyscy, zawsze, każdy, inni, zwykle, często, zazwyczaj, kiedyś .. itp., ujmują temat na tyle nieprecyzyjnie, że podczas rozmowy trudno jest to wychwycić, a jednak umysł poddaje się takiej manipulacji i uznaje pozostałą część wypowiedzi za prawdziwą.
Należy zwrócić uwagę, że to wyrażenia, które mówią wiele – ale zarazem nic konkretnego, ich nieścisłość prowadzi do niezrozumienia wypowiedzi, tworzenia fałszywych wyobrażeń na dany temat; wywołują konflikty i prowadzą do eskalacji emocji rozmówców/słuchaczy/czytelników tekstów.
Społecznie takie zdania wypowiadane w publicznych mediach, lub pisane w powszechnie dostępnych artykułach prasowych lub internetowych mogą wyrządzić znaczną krzywdę, powielać niesłuszne opinie i stereotypy.
Polityka, reklama, religia, … nauka…? – to dziedziny, gdzie używane kwantyfikatory mogą być używane, aby ukryć niekompetencje, brak wiedzy, lub niewygodną prawdę.
Kwantyfikatory (określane wielkimi: zawsze, nigdy, lub małymi: niektórzy, w pewnych przypadkach) często ucinają dyskusje, pozwalają na długie monologi bez konkretnych informacji. Bywają niestety narzędziem do manipulacji, nieuczciwej perswazji, wywoływania negatywnych emocji.
Mogą ułatwić i uprościć wypowiedź (np. w psychologii: czasem się tak zdarza ; w zdrowiu: można mieć nadzieję na lepsze..), ale także skomplikować, zaciemnić właściwy sens komunikatu. Wpływ zależy więc w dużej mierze od intencji nadawcy i dociekliwości odbiorcy.
Aby nie poddać się takiej manipulacji lub uzyskać rzetelną informację, należy zadawać szczegółowe pytania i domagać się ścisłych, konkretnych odpowiedzi na temat.
Powiązany temat dot. komunikacji przeczytasz także tu:
