… Wyobraź sobie, że Twoje nogi utknęły w ruchomych piaskach. Bardzo chcesz się wydostać, ale każdy kolejny ruch sprawia, że piasek staje się coraz bardziej ciężki – im bardziej walczysz, tym głębiej się pogrążasz. Wokół stoi wielu doradców, podających Ci dłoń, ale żaden nie potrafi skutecznie pomóc.
Nikt nie podpowie Ci, że jedyny sposób wydostania się z ruchomych piasków to rozłożyć na powierzchni jak największą część ciała i spokojnie pozwolić, aby piasek sam „puścił”.
To skrócona wersja metafory, jaką rozpoczyna się ta książka i zapewne wiele osób, do których obrazy przemawiają bardziej niż słowa, szybko mogą zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi…
„W pułapce myśli. Jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem” to profesjonalny, ale bardzo przystępnie napisany przewodnik po terapii ACT (jeden z elementów tzw. trzeciej fali w terapiach poznawczo-behawioralnych).
Wyjaśnia, dlaczego i w jaki sposób możemy odczuwać cierpienie i stres. Opisuje stany, gdy ogarnia nas nieokreślony lęk, a myśli wydają się rządzić naszym ciałem, postępowaniem i decyzjami nawet w najprostszych sprawach.
W życiu każdego z nas lęk to nic niezwykłego, ale niekiedy urasta on do rozmiarów, które uniemożliwiają nam codzienne funkcjonowanie. Często szukamy wtedy rozpaczliwie rozwiązania, aby jak najszybciej temu zaradzić i poczuć się spokojnie. Koncentrujemy się wtedy na naszym lęku, analizujemy go, rozkładamy na czynniki pierwsze – ale im więcej o nim myślimy… tym bardziej się w niego zapadamy, tym mocniej go odczuwamy i tym mniej mamy nadziei, że kiedyś uda nam się wydostać z tego stanu, bo rozwiązanie wcale nie przychodzi. Często także sami pogarszamy sprawę poprzez stosowanie pewnych sformułowań w codziennym języku, które dodatkowo lęk wzmacniają…
… A gdyby tak przestać analizować, zaprzestać walki z myślami, gdyby tak zaakceptować ten lęk, uznać, że on tu jest i nie poświęcać mu więcej uwagi…?
Czy wtedy nie zyskalibyśmy więcej czasu i energii, aby skoncentrować się na tym, co dla nas ważne i wspierające…?
Łatwo powiedzieć: zaakceptuj lęk…
Tu właśnie jest miejsce na ACT – terapię akceptacji i zaangażowania, która uczy, jak dać sobie przestrzeń na odczuwanie trudnych emocji, cierpienia, nie zaprzeczać im – ale jednocześnie nie pozwolić, aby lęk przejmował kontrolę nad naszym życiem. ACT uczy, jak możemy czuć się szczęśliwi, mimo świadomości, że cierpienie „mieszka” z nami.
Terapia ACT bazuje na założeniach teorii ram relacyjnych (RFT) i badaniach podstawowych nad działaniem ludzkiego umysłu. Dzięki starannie dobranym ćwiczeniom i technikom uzyskujemy realny wpływ na to jak zmieniać negatywne myśli -> emocje -> zachowanie. Połączona z uważnością na swoje doznania i potrzeby (mindfullness), terapia ACT pozwala odczuwać ból, smutek, strach, które często pojawiają się w życiu z różnych powodów – ale jednocześnie uczy umiejętności rozwiązywania problemów w oparciu o nasze mocne strony. Dzięki temu zyskujemy poczucie, że każdy z nas ma wystarczające siły i zdolności, aby mieć realny wpływ na swoje życie, które przecież składa się z dobrych, ale i trudniejszych momentów.
Książka „W pułapce myśli…” może pełnić rolę swego rodzaju podręcznika autoterapii.
Znajdziemy tu ćwiczenia do samodzielnego wykonania we własnym rytmie i tempie. Wiele zadań posługuje się obrazowymi metaforami, co pomaga zrozumieć sens i sposób wykonywania ćwiczeń, ukazuje, w jaki sposób na stan psychiczny wpływają nasze słowa i myśli, szczególnie te natrętne, powracające w sytuacjach, gdy coś jest dla nas szczególnie trudne.
Dlatego też książka ta może być bardzo pomocna dla osób, rozpoznających u siebie cechy ze spektrum autyzmu (lub z diagnozą). Dzięki włączeniu technik uważności autorzy uczą, jak uznać swoje prawo do troski o własne potrzeby, mniej przejmować się sytuacjami, na które nie mamy żadnego wpływu – a skupiać się na tym, co jest naszą mocną stroną, z czego możemy czerpać siłę i energię do mierzenia się z codziennością, jak uzyskać wewnętrzny spokój i samoakceptację, nawet jeśli często pojawiają się przeciążenia i trudne emocje.
Warto mieć w swojej biblioteczce:
„W pułapce myśli. Jak skutecznie poradzić sobie z depresją, stresem i lękiem„ Steven C.Hayes, Spencer Smith.
